Category Archives: Novosti

Categories Novosti

Svjetski dan borbe protiv dijabetesa

Svjetski dan borbe protiv dijabetesa ( World Diabetes Day) obilježava se 14. novembra.
Diabetes mellitus / šećerna bolest / je hronična, metabolička bolest koju karakterišu povišeni nivoi šećera u krvi , što vremenom dovodi do ozbiljnog oštećenja srca, krvnih sudova, oka, bubrega i nerava i smatra se vodećim uzročnikom srčanog udara, moždanog udara, sljepila, amputacija i ostećenja bubrega.

Najčešći je dijabetes tipa 2, obično kod odraslih, koji se javlja kada tijelo postane rezistentno na insulin ili ako ne proizvodi dovoljno insulina. Globalno dogovoren cilj (Svjetska zdravstvena organizacija) zaustaviti porast dijabetesa i gojaznosti do 2025. godine.

Dobro upravljanje uključuje, pored ostalog i intervencije za promovisanje zdravih stilova života i redovan skrining za rano otkrivanje bolesti i liječenje komplikacija.

U Crnoj Gori svaka 23. osoba ima dijabetes a svaka druga, poslije 65. godine ima dijabetes.

Normalne vrijednosti:

jutarnja vrijednost šećera u krvi < 6.1 mmol/L,
tokom dana < 7,8 mml/l i HBa1C < 5,7 %

Categories Novosti

Astma – najčešća pitanja/nedoumice

Astma – najčešća pitanja/nedoumice

 

  • Zbog čega nastaje astma i koji su simptomi?

Astmu definišemo kao hronično zapaljenje sluznice disajnih puteva, usled kojeg dolazi do periodičnog smanjena protoka vazduha u disajnim putevima i nastanka simptoma kao što su kašalj, stezanje u grudima, nedostatak vazduha i čujno disanje. Ne zna se tačan uzrok astme, ali poznato je da interakcija određenih spoljnih činioca kod genetski predisponiranih osoba može isprovocirati pojavu simptoma to jest dovesti do nastanka astme.

  • Da li je astma nasledna bolest?

Iako astma nije isključivo genetsko oboljeljenje, nasledni faktori igraju veoma značajnu ulogu. Jedan od najviše proučenih naslednih faktora jeste sklonost ka atopiji – alergiji. Osim za nastanak astme, osobe  atopijske konstitucije su u povećanom riziku za nastanak alergijske kijavice, atopijskog dermatitisa ili ekcema i  alergija na hranu.  

  • Da li infekcija može da izazove napad astme?

Oboljeli od astme često imaju  periodična pogoršanja  bolesti, koja se mjenjuju sa intervalima  bez ikakvih tegoba. Osobe sa astmom takođe karakteriše pretjerana osjetljivost disajnih puteva tzv. bronhijalna hipereaktivnost.  Oni reaguju  kašljem, sviranjem u grudima, otežanim disanjem  na  različite spoljne činioce ( alergeni iz vazduha, duvanski dim, smog i sl. , različite hemikalije, fizička aktivnost,   vremenske promjene i infekcije). Infekcije disajnih puteva, a posebno respiratorne virusne infekcije  imaju posebno mjesto i značaj u nastanku simptoma astme i često su glavni okidač/pokretač napada astme. Tok ovih oboljenja kod asmatičara je značajno  dugotrajniji i  teži  u poređenju sa osobama koje nemaju astmu.

  • Kako roditelji mogu da prepoznaju astmu kod djeteta?

Više od polovine bolesnika dobiće astmu u dječijem uzrastu. Obično se karakeriše dugotrajnim kašljem, posebno pred zoru i noću, kašljem pri fizičkoj aktivnosti,  čujnim disanjem ili sviranjem u grudima. Ukoliko se ne liječi  blagovremeno  simptomi se mogu pogoršati i doći do otežanog i ubrzanog disanja praćenog nedostatkom kiseonika u organizmu što može predstavljati po život opasno stanje. Kod beba se otežano disanje najčešće manifestuje uvlačenjem grudnog koša pri disanju  i disanjem stomakom. Kod starije djece i odraslih znak otežanog disanja  može biti uvlačenje jamice na vratu , prinudan sjedeći položaj, nemogućnost izgovaranja cijele rečenice usled kratkog daha.

  • Kako se postavlja dijagnoza?

Dijagnoza astme se postavlja na osnovu anamneze o ponovljanim epizodama kašlja, sviranja u grudima, otežanog disanja koje nestaju nakon protivastmatske terapije, a nekada i samostalno, što se često registruje prilikom kliničkog pregleda, a posebno auskultacijom pluća. Dokaz o postojanju alergije (alergo test) je od značaja pri uspostavljanju dijagnoze astme, iako postoji manji broj oboljelih od astme koji nemaju sklonost ka alergiji.  Testovi se mogu vršiti na koži tzv. prick test ili iz krvi mjerenjem vrijednosti specifičnih IgE antitijela na određene alergene.  Od sedme godine života mogu se primjenjivati i  testovi za funkcionalno ispitivanje pluća od kojih spirometrija ima najveći značaj. Spirometrijom dokazujemo smanjenje protoka u disajnim putevima, t.j. sniženje kapaciteta pluća, a takodje i odgovor na terapiju što je od izuzetnog značaja za optimalno liječenje i praćenje ovog oboljenja.

  • Šta podrazumijeva liječenje?

Dvije su osnove grupe ljekova u liječenju astme, prva su ljekovi za otklanje nastalih simptoma astme, a druga su ljekovi koje se svakodnevno koriste duži vremenski period kako bi se spriječio nastanak simptoma t.j. ljekovi za kontrolu astme ili tzv. astmaprofilaksa. Ljekovi za otklanjenje simptoma astme se zovu bronhodilatatori, obično se koriste u vidu pumpica, tzv. mjerno doznih aerosola ili putem rastvora za inhalaciju.  Rijeđe za otklanjanje simptoma u težim napadima astme koristimo druge ljekove kao sistemske kortikosteroide koji se koriste u vidu injekcija ili tableta.
Kao astmaprofilaksu koristimo različite vrste ljekova. Oni  se uglavnom koriste svakodnevno, više mjeseci ili godina. Povremeno  sa određenim prekidima i podešavanjima doze shodno težini bolesti i učestalosti simptoma.
Najznačajnija grupa među njima su inhalacioni kortikosteroidi koji imaju direktan protivzapaljenski efekat na sluznicu disajnih puteva.  Zahvaljujući otkriću inhalacionih kortikosteroida desila se prava revolucija u liječenju astme poslednje tri decenije.  U eri  astme prije prije ovih ljekova astma se smatrala jednom od najtežih hroničnih oboljenja sa veoma ograničenim modelima liječenja. Oboljeli sa astmom nekada su se smatrali teškim invalidima, dok danas imamo brojne olimpijce i vrhunske sportiste koji imaju astmu. Savremeni pristup liječenja astme je stepenasti pristup liječenja u cilju što bolje kontrole bolesti sa što nižim dozama ljekova.  Pulmolozi su obavezni da se pridržavaju standardizovani preporuka iz različitih nacionalnih ili internacionalnim vodiča dobro prakse, koje su napisane na osnovu dokaza izvedenih iz brojnih velikih i ozbiljnih  kliničkih studija.
Ne osporavajući važnost i bezbjednost ovih opšte prihvaćenih preporuka za liječenje danas se posebno ističe značaj njihove  individualne adaptacije za svakog pacijenta posebno.
Pulmolog je  u obavezi da edukuje  pacijenta, da ga podstiče da  aktivno učestvuje u liječenju i praćenju svoje bolesti. Od najvećeg su značaja tehnike uzimanja lijeka, prepoznavanje uzroka eventualnog pogoršanja bolesti, uklanjanje faktora rizika, vođenje  dnevnika simptoma i odgovora na terapiju.  Nekada  je za najbolju optimizaciju terapije idealno  svakodnevno  praćenje  plućnih funkcija mjeračem vršnog protoka (Peak flow metrom). Peak flow metrom se registruje promjenjiljivost protoka u disajnim putevima.  Promjenljivost protoka vazduha u disajnim putevima  je jedna od osnovinh karakteristika ove bolesti, a varijacije u njenom intenzitetu su jedan od prvih vjesnika pogoršanja astma.  Uz redovno praćenje od strane pulmologa, obaveznu edukaciju roditelja i pacijenata o prirodi bolesti, vrsti i načinu terapije koju uzimaju većina pacijenata sa astmom ima život bez tegoba, sa punim opsegom radne i fizičke sposobnosti.

  • Da li je roditeljski strah od upotrebe kortikosteroida u liječenju astme kod djece opravdan?

Primjena sistemskih kortikosteroida treba biti svedena na minimum i rezervisana je samo za najteža stanja, ovi ljekovi ukoliko se koriste duže vremena ( duže od 7 dana) ili više puta godišnje u kraćim periodima mogu izazvati brojna neželjena dejstva. Strah od inhalacionih kortikosteroida je apsolutno neopravdan. Iako su inhalacioni kortikosteroidi takođe ljekovi iz grupe kortikosteroida, poznatih po brojnim neželjenim dejstvima, inhalacioni kortikosteroidi su dizajnirani tako da se koriste putem udisanja i da postižu značajan terapijski  efekat baš tamo gdje je potrebno, a da u vrlo maloj količini dospjevaju u sistemsku cirkulaciju, te su im neželjena dejstva svedena na minimum. 

  • Može li dijete koje ima astmu da se bavi sportom?

Kao odgovor na ovo pitanje često kažem: ne samo da može, već i mora da se bavi sportom. Redovna fizička aktivnost  treba da  bude sastavni dio liječenja naših pacijenata. U svojoj  praksi nisam imao  pacijente koji su redovno uzimali  terapiju, a da se zbog astme  ne bi mogli   baviti  bilo kojim vidom sporta, a brojni moji pacijenti su profesionalni teniseri, fudbaleri…itd.

  • Postoje li preventivne mjere koje bi dijete moglo da sprovodi da do napada astme ne dođe?

Jednoznačno je dokazano u brojnim studijama da pušenje, bilo u trudnoći ili duvanski dim u okruženju astmatičara, a posebno odojčadi značajno povećava rizik od nastanka astme. Pasivno pušenje nije dobro ni za koga, a posebno  se ne smije pušiti u blizini astmatičara ili osoba sa atopijskom  predispozicijom. Još jednom bih istakao značaj redovnih  kontrola bar 3-4 puta godišnje  i edukaciju bolesnika o prirodi njihovog oboljenja.  Nema kliničkih dokaza da određeni način ishrane ili primjena dijetetskih suplemenata ima povoljan uticaj na nastanak ili smanjenje tegoba kod osoba oboljelih od astme.  Takođe za sada nema dovoljno dokaza  niti kliničkih studija  na osnovu kojih bi mogli preporučiti liječenje astme homepatijom, akupnkturom ili  nekim drugim  vidom alternativnog liječenja.

Alergija na penicilinske antibiotike
Categories Novosti

Alergija na penicilinske antibiotike

Alergija na penicilinske antibiotike

Dvadesti vijek je u medicini obilježen jednim od najznačajnih otkrića u službi čovječanstva – otkrićem i razvojem antibiotika. Svaka velika produkcija dovodi do neželjenih posledica i danas smo u prilici da izučavamo posledice te eksplozije (u vidu alergija na penicilinske antibiotike) i da vidimo neželjene efekte intezivne proizvodnje i potrošnje antibiotika.

Prvi naučni pristup koji je ukazao na potencijal mikroorganizama kao terapijskog agensa učinili su Pasteur i Joubert još 1877. godine. A prvu ideju o antibakterijskom djelovanju produkata gljivica Ernest Duchense. Istu ovu pojavu je uočio i naučno obradio Alexandar Fleming 1928. godine, a produkt nazvao penicilin. On je zapazio da slučajno zagađenje Petrijeve šolje sa plijesni Penicillium notatum sprečava rast stafilokoka. Iako su dalja istraživanja potrvrdila da je penilicin djelotvorno i bezopasno sredstvo, tek 1942. je prvi put primjenjen u humanoj terapiji. Godine 1959. izolovana je 6 aminopenicilinska kiselina, koja je postala polazna supstanca za sintezu brojnih penicilinskih polusintetskih antibiotika.

Penilcin je pokazao svoja neželjena dejstva nepunu godinu dana poslije uvođenja u terapiju i nastale su prve smetnje u primjeni ovog lijeka. Penilcin može da izazove sve forme alergijskih reakcija, koje se dijele na četiri tipa. Polimorfnost kliničkog ispoljavanja alergije na peniclin otežava dijagnozu i zahtjeva dobro poznavanje mehanizma nastanka ove alergije, kao i poznavanje kliničke slike.

Zbog mnogih svojih dobrih osobina, penicilinski antibiotici su bili i ostali najbolji antibiotici koje imamo na raspolaganju. Široka i često nekritična primjena ovih lijekova dovela je do toga da preosjetljivost na penicilin zauzima prvo mjesto među medikamentim alergijama. Alergijske reakcije su istovremeno i razlog rezervisanosti ljekara prema njegovoj primjeni. Strah od reakcija preosjetljivosti nesrazmeran je njihoj stvarnoj učestalosti i više je iracionalan nego zasnovan na realnoj opasnosti od ovih, u većini slučajeva bezopasnih fenomena.

Epidemiološke studije o incidenciji i prevalenciji alergijskih reakcija na lijekove pokazuju velike razlike, najvjerovatnije zbog nejedinstvenih kriterijuma, protokola i metodološkog pristupa.

Penicilini zajedno sa cefalosporinima, monobaktamima i karbapenemima, spadaju u grupu beta-laktamskih antibiotika. Sve ove supstance sadrže beta-laktamski presten koji je bitan za antibakterijsku aktivnost. Danas se penicilin dobija uglavnom iz plijesni Penicillium chrysogenu. Zajedničko jezgro svih peniclina je 6 amino- penicilanksa kiselina, koja nastaje spajanjem beta-laktamskog i tijazolidinskog prstena. Pojedini peniclini se razlikuju po vrsti supstituenta u amino grupi 6-aminopenicilanske kiseline. Peniclini Gi V, koji  jedino nastaju fermentacijom, nazivaju se prirodnim peniclinima, a drugi kao što su ampicilini, amoksicilini, koji nastaju dodavanjem bočnog lanca 6-aminopenicilanskoj kiselini, nazivaju se polusintetskim penicilinima.

Penicilini i cefalosporini svojim mehanizmom dejstva se približuju idealnom antibiotiku, što znači da imaju dosta izraženu selektivnu toksičnost tj. osobinu da djeluju na ćelije mikroorganizma a pri tome ne oštećuju sam organizam.

Peniclinski antibiotici su baktreicidni i djeluju na bakterijsku ćeliju ometanjem sinteze peptidoglikana, stukturnog polimera bakterijske ćelijske menbrane. Mala toksičnost ovih antibiotika se objašnjava ne postojanjem peptidoglikanskog tipa ćelijskog zida u organizmu čovjeka.

Od količine peniclina koja se daje u terapijske svrhe, oko 5% kovalentno se vezuje sa pojedinim aminokiselinama u serumu. U fiziološkim uslovima dolazi do otvaranja beta-laktamskog prstena, pri čemu nastaje amidna veza između karboski grupe peniclinskog molekula i amino grupe proteina. Na ovaj način nastaje peniciloil-konjugat, koji se naziva i major alergijskom determinantom penicilina. Od ukupno vezanog penicilina za proteine u organizmu, 80-95% biva metabolisano na ovaj način. Važno je da je ova reakcija ista za sve peniciline ( prirodne i polusintetske). Stoga je peniciloil grupa major determinanta svih penicilina, bez obzira na strukturu bočnog lanca. Ovde je važno napomenuti da se penicilin metaboliše i na druge načine. Ovi metaboliti se stvaraju u malim količinama, te se stoga i nazivaju minor alergijskim determinantama. Iako se stvaraju u malim količnima , često su odgovorni za razvoj vrlo ozbiljnih alergijskih reakcija u organizmu.

Penicilini mogu da izazovu sve forme alergijskih reakcija, koje su po Coombsu i Gellu podijeljene u tipa I-IV, a tip IV se dijeli na na 4 podskupine IVa- IVd. Najčešće su alergijske reakcije na lijekove tipa I  ( reakcije ranog tipa ili IgE posredovane) i tipa IV ( kasne reakcije najčešće posredovane T limfocitima), dok se reakcije tipa II i III znatno rjeđe sreću u praksi. Evropska akademija za alergologiju i kliničku imunologiju i Svjetska alergološka organizacija revidirale su klasifikaciju alergijskih reakcija. Klasifikacija obuhvata reakcije preosjetljivosti na lijekove –  alergijske i nealergijske, a alergijske su razvrestane na one koje su posredovane IgE antitijelima i one koje nisu posredovane IgE antitijelima.

Klasifikacija alergijskih reakcija od primjene lijeka do ispoljavanja simptoma reakcije, proizilazi iz imunoloških mehanizama. Iako je davno postavljena, ona je i danas prihvaćena od većine alergologa, s obzirom na njen praktični značaj. Naime, na osnovu nje možemo procijeniti ozbiljnost reakcije i planirati terapiju. Tako da one imaju podjelu na rane anafilaktoidne, urtikarijalne ubrzane i kasne reakcije. Posebnu grupu čine  dubiozne, nesigurne reakcije gdje bi spadale :

  • urtikarija u anamnezi bez povezanosti sa lijekom,
  • osipi u toku infektivnih bolesti-najčešće viroza,
  • osip kao simptom bolesti,
  • preosjetljivost na druge lijekove uzete istovremeno
  • kolapsi
  • histroidne reakcije

Rane reakcije nastaju odmah a najkasnije jedan sat poslije primjene lijeka. Obično su izazvane IgE antitijelima protiv minor determinanti, mada mogu biti izazvane i IgE antitijelima protiv peniciloil determinante. Ove reakcije su najteže i jedino su odgovorne za rijetke fatalne ishode. Osobe koje nemaju IgE antitijela protiv penicilinskih determinanti, nikada neće imati anafilaksu, već druge kliničke manifestacije penicilinske alergije.

Ubrzane reakcije nastaju 1-48 sati poslije primjene lijeka. Izazvane su IgE antitijelima protiv penciloil determinante. Razlika između rane i ubrzane reakcije je u tome što kod rane IgE antitijela postoje od ranije, a kod ubrzane se sintetizuju po primjeni lijeka. Takođe, kod ubrzane reakcije se stvaraju i antitijela IgG klase, koja antagonizuju efekte IgE. Kada IgG dostignu visoke vrijednosti, urtikarija nestaje.

Kasne reakcije nastaju poslije više od 48 sati, a posredovane su T limfocitima, ali mogu biti uključene i druge ćelije kao eozinofili, makrofazi, neutrofili. Ove reakcije se klinički ispoljavaju dominantno promjenama na koži  u vidu kontaktnog dermatitisa (tip IVa), morbiliformnim ili makulo-papuloznim egsantemom, ekfolijativnim dermatitisom, DRESS-om. Rizik za pojavu ovih reakcija je veći tokom generalizovanih virusnih infekcija ili tokom pogoršanja autoimunih bolesti.

Dijagnostika alergije na penicline

Pažljivo uzeta anamneza i detaljan klinički pregled su još uvijek temelj dijagnoze penicilinske alergije. Prilikom uzimanja anamneze potrebno je dobiti odgovore na sva ona pitanja koja su u vezi sa faktorima rizika za senzibilizaciju na peniclin. Neophodno je da doktor koji je liječio pacijenta u trenutku alergije, sve podatke unese u medicinsku dokumentaciju. Takva dokumentacija je korisna, za razliku od ozloglašenog „Cave Penicillinum“ koje se olako upisuje u zdravstvenu legitimaciju.

Klinički pregled u vrijeme javljanja alergijske reakcije treba izvršiti sistematično, odnosno izvršiti pregled svih organa sa posebnim osvrtom na zahvaćene organe.Vrlo važno je utvrditi i psihičko stanje pacijenta i sve podatke detaljno zabilježiti.

U daljoj obradi slijedi in vivo i in vitro dijagnostika, a ako istom nije dokazana alergija obrada završava provokacijskim testom.

Kod sumnje na alergijske reakcije tipa I preporučuje se uraditi kožni test. Mada se teške nepoželjne reakcije kod peniclinskog kožnog testiranja dešavaju rijetko, neophodno je informisati pacijenta ili roditelje o mogućoj reakciji. Danas se uglavnom za kožne probe koriste dva peniclinska reagensa sa histamin pozitivnom i fiziološkom otopinom negativnom kontrolom. Peniciloil-polilizin, glavna determinanta je dostupna komercijalno. U svijetu je poznata pod imenom prePen, a kod nas PPL je dostupan u koncentracijama 20, 50 i 100 nM. Pošto ne postoji komercijalni preparat minor determinanti, drugi penicilinski reagens je cijela molekula peniclina. Prvo se radi prik a zatim intradermalni test. Kod prve pozitivne koncentracije, test se prekida.

Uz kožne testove obrada pcijenta sa sumnjom na ovu alergiju sprovodi se in vitro dijagnostičkim testovima kao što su: radioimunoesej RIA, Immuno-CAP, FEIA..

Dijagnostikovanje peniclinske alergije se završava izvođenjem provokacijskog testa, a on je indikovan za:

  1. isključivanje reakcija preosjetljivosti na lijek u pacijenata sa neuvjerljivom anamnezom i nespecifičnim simptomima
  2. bolesnike koji odbijaju uzimanje lijeka od bojazni od pojave alergijske reakcije
  3. isključivanje ukršetene reaktivnosti ( npr. reaktivnosti na cefalosporine bolesnicima kojima je dokazana alergija na penciline)
  4. bolesnike sa uvjerljivom anamnezom, ali negativnom predhodnom in vivo i in vitro obradom.

Ukoliko je pacijentu dokazana alergija na penicline, može se preporučiti sledeće

Unatoč širokoj, često i neopravdanoj primjeni antibiotika, alergijske reakcije nisu česta pojava. Nerijetko se različite rakcije, najčešće osipi, kolapsi, neopradvano povezuju sa alergijom na antibiotik, te se isti bolesniku neopravdano uskraćuje.

U svakom slučaju, pacijente sa sumnjom na alergiju na penicline potrebno je testirati, te dijagnozu potvrditi ili isključiti.

Prim Mr sci Dr med Slobodan Vranješ
Milmedika Podgorica

Categories Novosti

Najčešće nedoumice pacijenata sa alergijom?

Koje su  to najčešće nedoumice pacijenata sa alergijom?

Smatara se da 10-20% populacije bar jednom u životu ima epizodu akutne urtikarije (koprivnjače) sa ili bez angiodema. Urtikarija i angioedem predstavljaju isti poremećaj, pa se mogu javitio pojedinačno ili skupa. Prepoznavanje urtikarije (nedoumice pacijenata sa alergijom) obično ne predstavlja problem ali sve drugo kod ove bolesti je često nepoznanica. Počev od toga da se javlja u svakom životnom dobu i relativno je česta kod djece.

 

Uzroci su višestruki u dječijem uzrastu, ali svakako je precijenjena uloga raznih namirnica, prvsteveno kravljeg mlijeka, kao uzroka alergije u ovom uzrastu.

 

  • Izgled i veličina urtika nema nikakav prognostički i dijagnostički značaj. Potrebno je znati da urtike spontano prolaze za par dana bez rezidua, odnosno ožiljaka. Intenzitet urtikarije se mjenja tokom dana zavisno od više faktora: spoljne temperature, psihičkog stanja djeteta, vrste odjeće, hormonskog statusa..  Takozvana gigantska urtikarija nije ništa teža od drugih oblika urtikarije, već je samo stepen dilatacije krvnih sudova veći.

 

Alergološka tesiranja se nikad ne rade u akutnoj fazi bolesti i uglavnom se ne rade ako su se tegobe prvi put javile.

 

  • Pristup djetetu sa alergijom treba biti ekspeditivan. Roditeljima treba objasniti prirodu i tok bolesti sa puno strpljenja. Primjena agresivne terapije( parenteralna primjena antihistaminika i kortiosteroida) samo unose zabunu i kod pacijenata i roditelja. Bolest ima svoj tok i kao što je napomenuto traje par dana. Primjenom agresivne terapije simptomi privremeno nisu vidljivi, ali bolest je i dalje u organizmu prisutna. Po prestanku djelovanja datog lijeka dolazi do ponovnog javljanja promjena po koži, što izaziva strah u roditelja i potvrđuje njihovu sumnju da se radi o ozbiljnom oboljenju.

Treba ukazati da u dječijem uzrastu urtikarija rjeđe predstavlja manifestaciju  sistemskih i drugih ozbiljnih bolesti. Takođe, gušenje- edem laringsa- jevlja se rijetko. Kada se i javi, ona se javlja istovremeno sa početkom promjena po koži. A to znači, da je rizik da dijete koje ima koprivnjaču, razvije edem laringsa mali.

  • Skoro svaka urtikarija se poistovjećuje sa alergijom na hranu i po automatizmu asocira na stroge dijete…

Danas se zna da su prave alergije , IgE posredovane, rijetke ( oko 5% svih alergija) tako da se stroge dijete, posebno kod djece, rijetko primjenjuju. Posebno je problematična primjena strogih eliminacionih dijeta kod djece sa akutnom urtikarijom. Velika većina ovakvih stanja prolazi bez ikakave eliminacije hrane pa se stroge dijete ne proporučuju. Ako se baš opravdano sumnja na alergiju na hranu onda se preporučuje kratka eliminacija jakih alergene- kikiriki, jaja, orasi, riba…

  • Antihistaminici čine osnovnu terapiju urtikarija. Daju se obično nesedativni antihistaminici per os u prosjeku 7 dana. Postojanja angioedema tokom epizode urtikarije ne mijenja terapijski pristup jer je angioedem poremećaj identičan urtikariji. Izuzetak je dramatični edem laringsa za koji smo rekli da se kod djece ne javlja naknadno. Još jednom treba naglaiti da se ovi ljekovi daju per os u obliku sirupa ili tableta, a ne preporučuje se parenteralno davanje , a lokalna primjena zabranjena .
  • Kod jako izraženih promjena tzv ginagntskih utrika se perporučuje tuširanje prohladnom vodom koja izazizva spazam krvnih sudova, urtike postaju manje i manje svrbe.

 

Prim Mr sci Dr med Slobodan Vranješ

Sta-je-predijabetes milmedika
Categories Novosti

Predijabetes

Šta je predijabetes?

Predijabetes je stanje organizma, koje prethodi šećernoj bolesti, a odlikuje se poremećenom regulacijom šećera u krvi. Važno je na vreme prepoznati predijabetes, jer čak 7 od deset osoba sa predijabetesom oboli od šećerne bolesti.

Predijabetes se manifestuje povišenim vrednostima glikemije našte 5,6- 6,9 mmol (IFG)i/ ili poremećenim vrednostima glikemije u 2h OGTT( IGT) 7,8 do 11,0 mmol/l i ili  vrednošću HbA1C( glikozilirani hemoglobin) 5,7 do 6,4%.

Metabolički sindrom, nazvan još i sindromom insulinske rezistencije, ili „sindom X“, nije bolest već grupa karakteristika koje zajedno povećavaju rizik od kardiovaskularnih bolesti ili šećerne bolesti. Ove karakteristike obuhvataju gojaznost( ITM iznad 25 kg/m2), povišen krvni pritisak( TA>140/90 mmHg), povišene vrednosti šećera u krvi (glikemija natašte > 5,6 mmol/L), visoke trigliceride (masne supstance).  Zbog insulinske rezistencije, dolazi do porasta nivoa šećera u krvi. Te vrednosti šećera u krvi još ne znače šećernu bolest, ali ne znači da je osoba zdrava, već da ima predijabetes. Povišen nivo šećera u krvi, vodi razvoju ateroskleroze i pojave makrovaskularnih (kardiovaskularnih) komplikacija, a zatim i do mikrovaskularnih komplikacija (do oštečenja sitnih krvnih sudova očnog dna, bubrega i nerava). Kod osoba sa dijabetesom, predijabetesom i metaboličkim sindromom poremećaj masnoće u krvi je mnogo opasniji, jer imaju povišeni oksidisani LDL (loš holesterol), koji se brzo taloži u zidu krvnog suda, i na taj način doprinosi bržem razvoju ateroskleroze.  Trigliceridi su takođe povišeni, a HDL (dobar holesterol), koji treba da štiti krvne sudove od ateroskleroze je snižen.

Prema preporukama, predlaže se testiranje osoba koje imaju prekomernu telesnu težinu ( ITM > ili = 25 kg/m2), fizički neaktivnih, žena kod kojih je tokom trudnoće registrovan gestacijski dijabetes, ili su rodile dete sa TT >4000 gr, PCO, imaju povišen krvni pritisak i masnoće, kardiovaskularne bolesti.

Značaj predijabeta je u tome, da ga treba otkriti na vreme i lečiti.  Lečenje predijabetesa podrazumeva, na prvom mestu, promene životnih navika, povećanje fizičke aktivnosti i na kraju uvođenje medikamentozne terapije. Osoba koja ima predijabetes, ako smanji telesnu težinu, smanjiće i insulinsku rezistenciju, do te mere, da postane zdrava osoba.

Dr Suzana Ivanović internista endokrinolog

1 … 4 5 6 7 8